Bewerken van Bitcoin

Het eerste en beste decentrale permissieloze geld! Het is de eerste gedecentraliseerde digitale munt die werkt zonder centrale bank of centrale beheerder. Het netwerk is [[Bitcoin node|peer-to-peer]] en de [[Transacties|transacties]] gebeuren tussen de gebruikers onderling, zonder tussenpersoon. Deze transacties worden geverifieerd via [[Bitcoin node#Netwerk|netwerk nodes]] door het gebruik van cryptografie en worden opgeslagen in een openbare gedistribueerde database: [[Blockchain|de blockchain]], waar gemiddeld eens in de 10 minuten een blok aan wordt [[Mining|toegevoegd]]. Bitcoin werd voor het eerst beschreven in de [[Whitepaper|whitepaper]].

= Consensusregels =
Er zitten een aantal eigenschappen aan bitcoin.

De regels liggen vast in de concensusregels. Dit zijn de regels waar iedereen die meedoet met bitcoin, aan moet voldoen.
* Een [[Mining|miner]] mag nooit meer bitcoin claimen dan is vastgelegd. Doet hij dat wel, dan is zijn blok ongeldig.
* Een gebruiker mag geen transactie doen waar hij bitcoin uitgeeft die al eerder is uitgegeven. Probeert hij dat wel, dan wordt de transactie niet geaccepteerd, want de rest van het netwerk houdt zich aan de consensusregels

== De Halvening / Halving ==
Bij elk [[Blockchain#Blokken|bitcoinblok]] hoort een subsidie. Deze subsidie wordt uitbetaald aan de miner (of miningpool) die het blok heeft gevonden (door de bijbehorende hash te raden).

In de software die op alle deelnemende bitcoinnodes is geïnstalleerd, is vastgelegd dat elke 210.000 blokken, de subsidie wordt gehalveerd. Het moment waarop de subsidie gehalveerd wordt noemen we de '''halvening'''. Het proces heet '''halving'''.

Omdat er gemiddeld elke 10 minuten een blok gevonden wordt, vindt de Halvening dus elke 4 jaar plaats. (Zie de oranje lijn in de grafiek hieronder). De bloksubsidie was in het eerste blok (in januari 2009) 50 bitcoin. Gemiddeld elke 10 minuten kwamen er dus 50 nieuwe bitcoin bij. Na de eerste Halvening werd dat 25 bitcoin per blok en na de tweede 12,5. Na 3 Halvenings kan elke miner die nu een blok vindt zichzelf 6,25 bitcoin toe-eigenen.

== Maximaal 21 miljoen bitcoin ==
Doordat de subsidie steeds halveert, komt er steeds minder bitcoin bij. De Halvening ligt vast in de regels van de bitcoinsoftware. Het plaatje hieronder laat zien hoe de creatie van nieuwe bitcoin verliep en zal verlopen.

[[Bestand:Bitcoin-supply-and-inflation-rate.png|Grafiek die laat zien hoe de Halvening van bitcoin plaats (zullen) vinden|800px]]

Het proces van halveren loopt door tot het jaar 2140. Dan is de subsidie zo klein geworden dat deze niet meer verder te halveren is. Het resultaat is een lijn van bitcoincreatie die asymptotisch naar de 21 miljoen bitcoin neigt. (Zie de blauwe lijn).

== Onomkeerbare transacties ==
Van een transactie op het bitcoinnetwerk kan je na ongeveer één uur stellen dat deze onomkeerbaar is, (mits er voldoende fee is meegestuurd met de transactie).

Zodra een transactie één [[Blockchain#Bevestigingen|bevestiging]] heeft gekregen begint geleidelijk zekerheid te ontstaan dat de transactie niet meer kan worden teruggedraaid. Elke bevestiging die daarna volgt, maakt de transactie steeds moeilijker omkeerbaar:
# Één bevestiging. Het komt voor, ongeveer eens per week, dat één bevestiging van een transactie ongedaan wordt gemaakt. (Er vindt dan een tijdelijke splitsing in het netwerk plaats, die praktisch altijd in het volgende blok wordt rechtgetrokken);
# Twee bevestigingen. Nu is de kans op een herschikking van de blockchain al héél erg klein geworden;
# Zes bevestigingen. Dit is het aantal dat over het algemeen wordt gezien als "volledig onomkeerbaar". Het is in de praktijk onmogelijk dat een kwaadwillende partij één uur mining-werk inzet, dat krachtiger is dan de rest van het wereldwijde miningnetwerk, om de blockchain in te halen, om transacties terug te kunnen draaien.

De bovenstaande uitleg geldt voor transacties op de [[Blockchain|blockchain]] ("On-chain"), want transacties op het Bitcoin [[Lightning|lightning netwerk]] zijn binnen enkele seconden definitief bevestigd en dus onomkeerbaar.

Het is belangrijk om je te realiseren dat het onomkeerbaar maken van een transactie binnen één uur, zoals Bitcoin dat doet, een prestatie is die vele malen beter is dan wat traditionele betaalnetwerken bieden. En PIN-betaling mag dan wel definitief lijken, deze is het niet. Elke banktransactie is onderhevig aan controle door banken. Dagen later kunnen deze nog worden teruggeboekt. En bij credit cards loopt het zogenaamde "Charge back risico" zelfs op tot maanden.

== Custodial versus non-custodial ==
[[Bitcoin opslaan|Wat is het verschil tussen "Custodial" en "Non-custodial"]] opslag van je bitcoin?

Dit heeft een direct verband met de uitspraak [[Bitcoin_opslaan#.22Not_your_keys.2C_not_your_coins.22|"Not your keys, not your coins".]].

== BIPs ==
BIP staat voor Bitcoin Improvement Proposal. Het zijn voorstellen om Bitcoin te verbeteren. Het is uiteindelijk aan het netwerk (zowel de gebruikers als de [[Mining|miners]]) om te bepalen welke verbeteringen worden doorgevoerd.

= Bitcoinmantra's, woorden en cultuur =
== Do your own research ==
Dit betekent simpelweg: zorg dat je weet waar je het over hebt. Koop niet zomaar munten, maar informeer jezelf eerst. Er is een [[Community]] om je te helpen.

== Don't trust, Verify ==
Vertrouw geen derden met je bitcoin, of om je correcte informatie te geven. Je kunt alleen jezelf vertrouwen, draai daarom zelf een [[Bitcoin node]] om [[Transacties|transacties]] te controleren.

== Eenheden ==
Één bitcoin bestaat uit 100 000 000 '''Satoshis'''.  Een satoshi is dus 0.00000001 bitcoin.

Één bitcoin bestaat uit 100 000 '''Bits'''. Een bit is dus 0.000001 bitcoin.

Één Bit is 100 satoshis.

* 1 Satoshi 	= 0.00000001 ฿ 	
* 10 Satoshi 	= 0.00000010 ฿ 	
* 100 Satoshi 	= 0.00000100 ฿ 	= 1 '''Bit''' 
* 1,000 Satoshi 	= 0.00001000 ฿ 	
* 10,000 Satoshi 	= 0.00010000 ฿ 	
* 100,000 Satoshi 	= 0.00100000 ฿ 	= 1 mBTC
* 1,000,000 Satoshi 	= 0.01000000 ฿ 	= 1 cBTC
* 10,000,000 Satoshi 	= 0.10000000 ฿ 	
* 100,000,000 Satoshi 	= 1.00000000 ฿

Bij een koers van 1 bitcoin = 43454 euro kost een chique biertje van 4 euro je 0.00009 bitcoin, 9205 sat, of 92 bit.

== Moeilijkheid ==
Moeilijkheid, beter bekend als Difficulty (van het hashen). Elke 2016 blokken (ongeveer twee weken) wordt gekeken hoe snel de blokken gemaakt zijn. Als dit te snel ging, waren er meer krachtige [[Mining|miners]] aan het werk. Dan wordt de moeilijkheid vergroot, zodat daarna bitcoin minder snel gevonden worden, en zich weer houden aan de afgesproken snelheid van nieuwe-bitcoin-creatie.

== Populaire afkortingen en termen ==
HODL, PoW, SoV enzovoorts, kortom [[Bitcoinjargon]].

= Iets met bitcoin doen =
* [[Studiemateriaal/Literatuur|Lezen over bitcoin]]
* [[Bitcoin kopen|Bitcoin kopen]]
* [[Bitcoin opslaan|Wat is voor jou de beste strategie om bitcoin op te slaan?]]

= Overige =
* [[De_Bitcoin_en_andere_stijlfouten|De Bitcoin en andere stijlfouten]]
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-'''Bitcoin''' is de eerste gedecentraliseerde digitale munt die werkt zonder centrale bank of centrale beheerder.
+Het eerste en beste decentrale permissieloze geld! Het is de eerste gedecentraliseerde digitale munt die werkt zonder centrale bank of centrale beheerder. Het netwerk is [[Bitcoin node|peer-to-peer]] en de [[Transacties|transacties]] gebeuren tussen de gebruikers onderling, zonder tussenpersoon. Deze transacties worden geverifieerd via [[Bitcoin node#Netwerk|netwerk nodes]] door het gebruik van cryptografie en worden opgeslagen in een openbare gedistribueerde database: [[Blockchain|de blockchain]], waar gemiddeld eens in de 10 minuten een blok aan wordt [[Mining|toegevoegd]]. Bitcoin werd voor het eerst beschreven in de [[Whitepaper|whitepaper]].
-Het netwerk is [[Bitcoin node|peer-to-peer]] en de [[transacties]] gebeuren tussen de gebruikers onderling, zonder tussenpersoon.
+= Consensusregels =
+Er zitten een aantal eigenschappen aan bitcoin.
-Er komen nooit meer dan [[21 miljoen]] bitcoin.
+De regels liggen vast in de concensusregels. Dit zijn de regels waar iedereen die meedoet met bitcoin, aan moet voldoen.
+* Een [[Mining|miner]] mag nooit meer bitcoin claimen dan is vastgelegd. Doet hij dat wel, dan is zijn blok ongeldig.
+* Een gebruiker mag geen transactie doen waar hij bitcoin uitgeeft die al eerder is uitgegeven. Probeert hij dat wel, dan wordt de transactie niet geaccepteerd, want de rest van het netwerk houdt zich aan de consensusregels
-Deze transacties worden geverifieerd via [[Bitcoin node#Netwerk|nodes]] door het gebruik van cryptografie en worden opgeslagen in een openbare gedistribueerde database: [[Blockchain|de blockchain]], waar gemiddeld eens in de 10 minuten een blok aan wordt [[Mining|toegevoegd]].
+== De Halvening / Halving ==
+Bij elk [[Blockchain#Blokken|bitcoinblok]] hoort een subsidie. Deze subsidie wordt uitbetaald aan de miner (of miningpool) die het blok heeft gevonden (door de bijbehorende hash te raden).
-Bitcoin werd voor het eerst beschreven in de [[whitepaper]].
-=== Consensusregels ===
-Er zitten een aantal eigenschappen aan [[bitcoin]].
-De regels liggen vast in de '''consensusregels'''. Dit zijn de regels waar iedereen die meedoet met bitcoin, aan moet voldoen.
-Een aantal voorbeelden:
-* Er komen niet meer dan [[21 miljoen]] bitcoin. Dit is het effect van de [[halving]], en regels over [[mining]] rewards.
-*Een [[Mining|miner]] mag nooit meer bitcoin claimen dan is vastgelegd. Doet hij dat wel, dan is zijn blok ongeldig.
-*Een gebruiker mag geen transactie doen waar hij bitcoin uitgeeft die al eerder is uitgegeven. Probeert hij dat wel, dan wordt de transactie niet geaccepteerd, want de rest van het netwerk houdt zich aan de consensusregels
-*Blokken hebben een [[Blokgroottedebat|maximale grootte]].
-Als er wordt afgeweken van consensusregels kan een [[Fork]] ontstaan.
-==== De Halvening / Halving ====
-Bij elk [[Blockchain#Blokken|bitcoinblok]] hoort een blok subsidie. Deze blok subsidie wordt gecreëerd door het bitcoin algoritme en wordt vastgelegd door de 'winnende' miner (of miningpool) in de eerste transactie van het blok (de [https://btcwiki.nl/wiki/Transacties#Coinbase coinbasetransactie]). Op basis van de coinbasetransactie wordt de subsidie verstuurd naar een bitcoin adres waar de 'winnende' miner (of miningpool) de geheime sleutel van heeft.
 In de software die op alle deelnemende bitcoinnodes is geïnstalleerd, is vastgelegd dat elke 210.000 blokken, de subsidie wordt gehalveerd. Het moment waarop de subsidie gehalveerd wordt noemen we de '''halvening'''. Het proces heet '''halving'''.
@@ Regel 29: / Regel 15: @@
 Omdat er gemiddeld elke 10 minuten een blok gevonden wordt, vindt de Halvening dus elke 4 jaar plaats. (Zie de oranje lijn in de grafiek hieronder). De bloksubsidie was in het eerste blok (in januari 2009) 50 bitcoin. Gemiddeld elke 10 minuten kwamen er dus 50 nieuwe bitcoin bij. Na de eerste Halvening werd dat 25 bitcoin per blok en na de tweede 12,5. Na 3 Halvenings kan elke miner die nu een blok vindt zichzelf 6,25 bitcoin toe-eigenen.
-==== Maximaal 21 miljoen bitcoin ====
+== Maximaal 21 miljoen bitcoin ==
 Doordat de subsidie steeds halveert, komt er steeds minder bitcoin bij. De Halvening ligt vast in de regels van de bitcoinsoftware. Het plaatje hieronder laat zien hoe de creatie van nieuwe bitcoin verliep en zal verlopen.
@@ Regel 36: / Regel 22: @@
 Het proces van halveren loopt door tot het jaar 2140. Dan is de subsidie zo klein geworden dat deze niet meer verder te halveren is. Het resultaat is een lijn van bitcoincreatie die asymptotisch naar de 21 miljoen bitcoin neigt. (Zie de blauwe lijn).
-Satoshi zei erover:
+== Onomkeerbare transacties ==
+Van een transactie op het bitcoinnetwerk kan je na ongeveer één uur stellen dat deze onomkeerbaar is, (mits er voldoende fee is meegestuurd met de transactie).
-{{Quote|My choice for the number of coins and distribution schedule was an educated guess. It was a difficult choice, because once the network is going it’s locked in and we’re stuck with it. I wanted to pick something that would make prices similar to existing currencies, but without knowing the future, that’s very hard. I ended up picking something in the middle. If Bitcoin remains a small niche, it’ll be worth less per unit than existing currencies. If you imagine it being used for some fraction of world commerce, then there’s only going to be 21 million coins for the whole world, so it would be worth much more per unit. Values are 64-bit integers with 8 decimal places, so 1 coin is represented internally as 100000000. There’s plenty of granularity if typical prices become small. For example, if 0.001 is worth 1 Euro, then it might be easier to change where the decimal point is displayed, so if you had 1 Bitcoin it’s now displayed as 1000, and 0.001 is displayed as 1.}}Ook bij een [[51% aanval]] is het niet mogelijk om de 21-miljoen-limiet te vergroten.
-==== Onomkeerbare transacties ====
-Van een [[Transacties|transactie]] op het bitcoinnetwerk kun je na ongeveer één uur stellen dat deze onomkeerbaar is, (mits er voldoende fee is meegestuurd met de transactie).
 Zodra een transactie één [[Blockchain#Bevestigingen|bevestiging]] heeft gekregen begint geleidelijk zekerheid te ontstaan dat de transactie niet meer kan worden teruggedraaid. Elke bevestiging die daarna volgt, maakt de transactie steeds moeilijker omkeerbaar:
-# Één bevestiging: het komt voor, ongeveer eens per week, dat één bevestiging van een transactie ongedaan wordt gemaakt. (Er vindt dan een tijdelijke splitsing in het netwerk plaats, die praktisch altijd in het volgende blok wordt rechtgetrokken);
+# Één bevestiging. Het komt voor, ongeveer eens per week, dat één bevestiging van een transactie ongedaan wordt gemaakt. (Er vindt dan een tijdelijke splitsing in het netwerk plaats, die praktisch altijd in het volgende blok wordt rechtgetrokken);
-# Twee bevestigingen: nu is de kans op een herschikking van de blockchain al héél erg klein geworden;
+# Twee bevestigingen. Nu is de kans op een herschikking van de blockchain al héél erg klein geworden;
-# Zes bevestigingen: dit is het aantal dat over het algemeen wordt gezien als "volledig onomkeerbaar". Het is in de praktijk onmogelijk dat een kwaadwillende partij één uur mining-werk inzet, dat krachtiger is dan de rest van het wereldwijde miningnetwerk, om de blockchain in te halen, om transacties terug te kunnen draaien.
+# Zes bevestigingen. Dit is het aantal dat over het algemeen wordt gezien als "volledig onomkeerbaar". Het is in de praktijk onmogelijk dat een kwaadwillende partij één uur mining-werk inzet, dat krachtiger is dan de rest van het wereldwijde miningnetwerk, om de blockchain in te halen, om transacties terug te kunnen draaien.
 De bovenstaande uitleg geldt voor transacties op de [[Blockchain|blockchain]] ("On-chain"), want transacties op het Bitcoin [[Lightning|lightning netwerk]] zijn binnen enkele seconden definitief bevestigd en dus onomkeerbaar.
@@ Regel 52: / Regel 34: @@
 Het is belangrijk om je te realiseren dat het onomkeerbaar maken van een transactie binnen één uur, zoals Bitcoin dat doet, een prestatie is die vele malen beter is dan wat traditionele betaalnetwerken bieden. En PIN-betaling mag dan wel definitief lijken, deze is het niet. Elke banktransactie is onderhevig aan controle door banken. Dagen later kunnen deze nog worden teruggeboekt. En bij credit cards loopt het zogenaamde "Charge back risico" zelfs op tot maanden.
-=== Custodial versus non-custodial ===
+== Custodial versus non-custodial ==
 [[Bitcoin opslaan|Wat is het verschil tussen "Custodial" en "Non-custodial"]] opslag van je bitcoin?
-Dit heeft een direct verband met de uitspraak [[Bitcoin_opslaan#.22Not_your_keys.2C_not_your_coins.22|"Not your keys, not your coins".]]
+Dit heeft een direct verband met de uitspraak [[Bitcoin_opslaan#.22Not_your_keys.2C_not_your_coins.22|"Not your keys, not your coins".]].
-=== BIPs ===
+== BIPs ==
 BIP staat voor Bitcoin Improvement Proposal. Het zijn voorstellen om Bitcoin te verbeteren. Het is uiteindelijk aan het netwerk (zowel de gebruikers als de [[Mining|miners]]) om te bepalen welke verbeteringen worden doorgevoerd.
-Voorbeelden van BIPs zijn [[SegWit]] en [[Taproot-Schnorr]].
+= Bitcoinmantra's, woorden en cultuur =
+== Do your own research ==
-=== Bitcoinmantra's, woorden en cultuur ===
-==== Do your own research ====
 Dit betekent simpelweg: zorg dat je weet waar je het over hebt. Koop niet zomaar munten, maar informeer jezelf eerst. Er is een [[Community]] om je te helpen.
-==== Don't trust, Verify ====
+== Don't trust, Verify ==
 Vertrouw geen derden met je bitcoin, of om je correcte informatie te geven. Je kunt alleen jezelf vertrouwen, draai daarom zelf een [[Bitcoin node]] om [[Transacties|transacties]] te controleren.
-==== Eenheden ====
+== Eenheden ==
-Één bitcoin bestaat uit 100 000 000 '''satoshis''', ook wel '''sat''' of '''sats'''.  Een satoshi is dus 0.00000001 bitcoin.
+Één bitcoin bestaat uit 100 000 000 '''Satoshis'''.  Een satoshi is dus 0.00000001 bitcoin.
-Één bitcoin bestaat uit 100 000 '''bits'''. Een bit is dus 0.000001 bitcoin.
-Één bit is 100 satoshis.
+Één bitcoin bestaat uit 100 000 '''Bits'''. Een bit is dus 0.000001 bitcoin.
-* 1 satoshi = 0.00000001 ฿ = 1 sat
+Één Bit is 100 satoshis.
-* 10 satoshis = 0.00000010 ฿
-* 100 satoshis = 0.00000100 ฿ = 1 '''bit'''
-* 1,000 satoshis = 0.00001000 ฿
-* 10,000 satoshis = 0.00010000 ฿
-* 100,000 satoshis = 0.00100000 ฿ = 1 mBTC
-* 1,000,000 satoshis = 0.01000000 ฿ = 1 cBTC
-* 10,000,000 satoshis = 0.10000000 ฿
-* 100,000,000 satoshis = 1.00000000 ฿ = 1 BTC
-Bij een koers van 1 bitcoin = 43454 euro kost een chique biertje van 4 euro je 0.00009 bitcoin, 9205 sats, of 92 bits.
+* 1 Satoshi 	= 0.00000001 ฿
+* 10 Satoshi 	= 0.00000010 ฿
+* 100 Satoshi 	= 0.00000100 ฿ 	= 1 '''Bit'''
+* 1,000 Satoshi 	= 0.00001000 ฿
+* 10,000 Satoshi 	= 0.00010000 ฿
+* 100,000 Satoshi 	= 0.00100000 ฿ 	= 1 mBTC
+* 1,000,000 Satoshi 	= 0.01000000 ฿ 	= 1 cBTC
+* 10,000,000 Satoshi 	= 0.10000000 ฿
+* 100,000,000 Satoshi 	= 1.00000000 ฿
-==== Moeilijkheid ====
+Bij een koers van 1 bitcoin = 43454 euro kost een chique biertje van 4 euro je 0.00009 bitcoin, 9205 sat, of 92 bit.
-Moeilijkheid, beter bekend als Difficulty (van het hashen).
-{{ZieOok|Mining}}
+== Moeilijkheid ==
+Moeilijkheid, beter bekend als Difficulty (van het hashen). Elke 2016 blokken (ongeveer twee weken) wordt gekeken hoe snel de blokken gemaakt zijn. Als dit te snel ging, waren er meer krachtige [[Mining|miners]] aan het werk. Dan wordt de moeilijkheid vergroot, zodat daarna bitcoin minder snel gevonden worden, en zich weer houden aan de afgesproken snelheid van nieuwe-bitcoin-creatie.
-==== Populaire afkortingen en termen ====
+== Populaire afkortingen en termen ==
 HODL, PoW, SoV enzovoorts, kortom [[Bitcoinjargon]].
-=== Iets met bitcoin doen ===
+= Iets met bitcoin doen =
 * [[Studiemateriaal/Literatuur|Lezen over bitcoin]]
 * [[Bitcoin kopen|Bitcoin kopen]]
 * [[Bitcoin opslaan|Wat is voor jou de beste strategie om bitcoin op te slaan?]]
-* [[Bitcoin gebruiken]]
-=== Overige ===
+= Overige =
 * [[De_Bitcoin_en_andere_stijlfouten|De Bitcoin en andere stijlfouten]]
-[[Categorie:Techniek]]
-[[Categorie:Economie]]
-[[Categorie:Ecosysteem]]