Tulpenmanie
In 1634 was er een hausse in de Nederlandse tulpenhandel die duurde tot 1637. Dit verschijnsel is later gedoopt tot de tulpenmanie.[1] Tijdens de tulpenmanie werden de tulpenbollen soms wel verhandeld voor 10 keer het jaarsalaris van een vakman en waren ze ongeveer evenveel waard als een Amsterdams grachtenpand.[2]. Ook werd er gespeculeerd op tulpen, op dat moment dat deze nog onder de grond zaten. Door de toenemende vraag werd de prijs omhoog gestuwd waardoor het voor arme boeren aantrekkelijker werd om tulpen te kweken. Uiteindelijk ontstond er een overschot en de prijs stortte binnen enkele dagen in elkaar. Daardoor wordt de tulpenmanie door economen gezien als de eerste economische bubbel en vaak gebruikt als metafoor.
De Verschillen tussen Tulpenbollen en Bitcoin
Bitcoin wordt vaak met de Tulpenmanie vergeleken, in eerste instantie wegens de enorme prijsstijgingen. Opdat de Tulpenmanie snel weer instortte, zal dat met Bitcoin ook wel gebeuren, is dan de redenering. Deze vergelijking gaat echter op veel punten mank. Tulpenbollen vormen geen goed oppotmiddel en hebben weinig geld-eigenschappen. Bitcoin scoort op alle punten (veel beter).
Allereerst de eigenschappen die Aristoteles beschreef: houdbaar, goed transporteerbaar en verhandelbaar, deelbaar/verenigbaar, aantrekkelijkheid. Daarnaast enkele moderne eisen die we aan geld-achtige middelen stellen.
| EIGENSCHAP | TULPENBOL | BITCOIN | OPMERKING | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Houdbaar | Kort | Zeer lang | |
| 2 | Deelbaar | Nee* | Ja | *Een halve tulpenbol is niets waard |
| 3 | Verenigbaar | Nee | Ja | |
| 4 | Uitwisselbaar | Slecht* | Ja | *De ene tulpenbol is de andere niet |
| 5 | Herkenbaar | Matig* | Ja | *Je moet kenner zijn; **Softwarematig |
| 6 | Transporteerbaar | Matig | Globaal | |
| 7 | Aantrekkelijk | Ja* | Nee | *Gedurende korte tijd; Smaak afhankelijk |
| 8 | Ingebouwd betalingsnetwerk | Nee | Ja | |
| 9 | Programmeerbaar | Nee | Ja | |
| 10 | Werkt op het Internet | Nee | Ja |
Geen bovenstaande is het geen wonder dat de Tulpenmanie maar zo'n 3 jaar duurde en Bitcoin al 12 jaar aan het groeien is. Elke schrijver die Bitcoin gelijkstelt aan de Tulpenbollen gekte geeft blijk de zaken niet goed bestudeerd te hebben.
De mogelijkheid om op te slaan
Tulpenbollen hadden maar een beperkte houdbaarheidsdatum en waren daardoor moeilijk te bewaren. Ook als de bloem was uitgekomen hadden ze maar een beperkte houdbaarheid.
Bitcoin is daarentegen digitaal en kan binnen korte tijd overgedragen worden van persoon A naar persoon B. Zie ook Onomkeerbare transacties. Daarnaast heeft Bitcoin geen houdbaarheidsdatum.
Het verschil in aanbod
Omdat tulpen relatief gemakkelijk zijn te kweken schakelden veel boeren door de stijgende prijs van tulpenbollen over naar het kweken daarvan. Zo creëerden ze een overschot op de markt waardoor de prijs uiteindelijk instortte. Daarnaast was de kwaliteit van de tulp niet te voorspellen aan de hand van de tulpenbol. Er waren geen garanties dat de bloem uiteindelijk mooi zou worden.
Bitcoin heeft deze problemen ondervangen in het protocol. Er is vooraf vastgesteld dat er maar 21 miljoen bitcoin gemined zullen worden. Zie ook Maximaal 21 miljoen bitcoin. Ook zal er niet meer bitcoin gemined worden als er meer miners op springen. Zie ook Mining. Daarnaast kunnen bitcoin niet worden gekopieerd of vernietigd en zijn eenvoudig te verdelen in kleinere eenheden.
Is Bitcoin een bubbel?
Het heeft weinig zin om 400 jaar na dato de tulpenmanie te vergelijken met Bitcoin. Bloemen en een digitale, cryptografisch beveiligde valuta hebben weinig raakvlakken. Uiteindelijk is "de Bitcoin bubbel" al meerdere keren geknapt en gaat het meer lijken op de market cycles die we al decennia kennen van de aandelenbeurs.[3]
